سرپرست معاونت میراث‌فرهنگی کرمان: حمام گنجعلی‌خان، نمادی از زیبایی هنر و معماری عصرصفویه در کرمان است

به گزارش پیام میهن خبر، محسن موحدی در خصوص حمام گنجعلی‎‌خان کرمان گفت: گنجعلی‌خان حاکم کرمان در دوران صفویه سال‌های 1005 تا 1034 هجری قمری بوده، گنجعلی‌خان در دوران حکومت خود در کرمان و نواحی تحت حکومت خود اقدام به ایجاد بناهای عمومی و عام‌المنفعه زیادی کرده است که از جمله آنها در کرمان مجموعه گنجعلی‌خان شامل میدان، مسجد، کاروانسرا، ضرابخانه، آب‌انبا، بازار و حمام است.
سرپرست معاونت میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان کرمان افزود: دوره رونق ساخت حمام مربوط به عصر صفویه است، در این دوره در کنار ساخت و سازهای گسترده تعداد نسبتاً زیادی حمام در شهرهای مختلف ایران ساخته شده که در نوع خود شاهکارند و حمام گنجعلی‌خان نیز از جمله این حمام‌ها است.
او اظهار کرد: این حمام در ضلع جنوبی میدان گنجعلی‌خان و در مسیر اصلی بازار قرار گرفته که به دستور گنجعلی‌خان و به دست توانای استاد سلطان محمد معمار یزدی که از ماندگارترین چهره‌های معماری دوران صفویه است ساخته شده، حمام گنجعلی‌خان اوج هنر و شاهکار معماری دوران صفویه به شمار رفته که در آن همه اصول و قواعد معماری و هنر از جمله مقرنس‌کاری، کاربندی، قرینه‌سازی، کاشی‌کاری، گچ‌بری، نقاشی و تزئینات سنگی به کار رفته است.
موحدی در ادامه بیان کرد: مصالح به کار رفته در این بنا شامل آجر، سنگ، کاشی، ملات ساروج و گچ بوده و نقشه معماری فضاهای حمام به گونه‌ای است که به بهترین وجه انتظارات را برآورده کند، قرار گرفتن بنا در کنار دیگر بناهای عمومی و بافت شهر، منبع و نحوه تامین آب و دفع فاضلاب و مسائل مربوط به تنظیم دما و رطوبت از دیگر عواملی بوده که در نقشه معماری و جزئیات ساخت حمام موثر است.
او اظهار کرد: حمام از قسمت‌های مختلفی چون سردر ورودی، رختکن و گرمخانه تشکیل شده، سر در حمام با نقش‌های بسیار زیبایی از گل و گیاه توسط هنرمندان مشهور دوران صفویه نقاشی شده و به‌وسیله رنگ‌های گیاهی رنگ‌آمیزی شده است، رختکن حمام به شش غرفه تقسیم شده که هر غرفه مخصوص یک طبقه اجتماعی بوده و شامل غرفه‌های روحانیون، خوانین، کارگران، بازرگانان، کشاورزان و پیشه‌وران بوده است.
سرپرست معاونت میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان کرمان بیان کرد:در این غرفه‌ها علاوه بر فضای رختکن، فضای کافی برای نشستن، صرف چای و کشیدن قلیان پس از استحمام وجود داشته و کف و دیوارهای غرفه‎‌ها با کاشی تزئین شده، در کف رختکن داخل هر یک از غرفه‌ها نیز فواره‌ها و حوضچه‌هایی وجود دارد که علاوه بر زیبایی، نور عبوری از سقف رختکن و هر کدام از غرفه‌ها پس از انعکاس در آب داخل حوض‌ها باعث روشنایی بیشتر فضا می‌شده است، سقف بلند رختکن نیز با مقرنس‌های بسیار زیبا تزئین شده است.
او تصریح کرد: گرم‌خانه محل اصلی استحمام بوده که از قسمت‌های حاکم نشین، خزینه، نظافت‌خانه و چاله‌حوض یا حوض‌گود تشکیل شده است، چاله‌حوض مشتمل بر یک حوض آب با طاقی شبیه خیمه با سازه کاربندی است و هشت ستون حمام بر زیبایی آن افزوده است.
موحدی گفت: آب حمام بوسیله قنات شهرآباد که در 30 کیلومتری کرمان قرارگرفته تامین می‌شده و سیستم کانال‌کشی آب و فواره‌ها بر اصول مهندسی چنان دقیق محاسبه شده که در حوضچه‌های حمام آب فشانی کند و از عجائب معمعاری حمام است، خزینه محل گرم شدن آب حمام بوده و در کف آن دو دیگ مسی قرار داشته که حرارت تولید شده به وسیله تون یا گُلخن را به داخل خزینه انتقال داده و اضافه گرمای ایجاد شده پس از عبور از کانال‌های مارپیچ مانند کف حمام از طریق دودکش‌هایی که در دیوار حمام قرار داشته به خارج حمام و فضای پشت‌بام منتقل می‌شده است و بدین ترتیب علاوه بر گرم شدن کف حمام باعث گرم شدن دیوارها نیز می‌شده است.
او در پایان خاطر نشان کرد: این حمام تا سال 1316 هجری شمسی به عنوان حمام عمومی فعال بوده و در سال 1350 پس از مرمت و بازسازی به موزه مردم‌شناسی حمام گنجعلی‌خان تبدیل شده است و امروزه یکی از پربازدیدترین و جذاب‌ترین اماکن گردشگری کرمان است.